Herkulanum razem z Pompejami zostało zniszczone przez erupcję Wezuwiusza w 79 r. naszej ery. W połowie XVIII wieku podczas prac archeologicznych w willi znajdującej się w pierwszej z miejscowości naukowcy odkryli papirusowe zwoje z biblioteki konsula Lucjusza Kalpurniusza Pizona Cezoninusa.

Odczytać udało się tylko kilkaset z nich. Część podczas rozwijania została zniszczona. Reszta pozostaje nierozszyfrowana. W związku z tym powstała inicjatywa Vesuvius Challenge, która jest konkursem polegającym na opracowaniu metody odczytywania zawartości eksponatów. Organizatorzy zarezerwowali dla uczestników pulę miliona dolarów na nagrody. 

Studenci autorami przełomu

Na początku lutego poinformowano, że 700 tys. dolarów trafiło ręce trzech studentów, którzy odczytali 15 kolumn tekstu jednego ze zwojów. Dokonali tego przy użyciu zaawansowanych technologii i sztucznej inteligencji. Stanowiło to około pięć procent całości zapisanej na papirusie treści. 

ZOBACZ: Włochy. Prawie stuletni Sycylijczyk obronił pracę magisterską z filozofii

Zdaniem naukowców opracowana metoda może być przełomem nie tylko dla zwojów z Herkulanum, ale innych papirusów, których stan nie pozwala na rozwinięcie. 

“To niesamowicie satysfakcjonujące wiedzieć, że te rzeczy są dostępne i mamy teraz mechanizm do ich czytania, i że czytanie ich stworzy całą dziedzinę studiów, i stypendiów dla klasyków” – powiedział Brent Seales, profesor informatyki na University of Kentucky i współtwórca Vesuvius Challenge, cytowany przez CNN. 

Słowa greckiego filozofa

Trio, które swoim rozwiązaniem zdominowało konkurs, składa się z Amerykanina Luke’a Farritora, studenta informatyki na University of Nebraska, Egipcjanina Youssefa Nadera, absolwenta biorobotyki na Freie University w Berlinie i Szwajcara Juliana Schilligera, studenta robotyki na ETH Zürich. 

Efekty pracy studentów zostały przedstawione papirusologom z Anglii, Francji i Włoch, którzy zweryfikowali i ocenili rozszyfrowany tekst. Okazało się, że zwój zawierał rozprawę greckiego filozofa Filodemusa, który prawdopodobnie był rezydentem biblioteki, z której pochodzą papirusy. 

ZOBACZ: Włochy. Chciał zrobić selfie na Wezuwiuszu. Wpadł do krateru

Autor rozprawiał nad tematem “przyjemności”. “Podobnie jak w przypadku jedzenia, nie od razu wierzymy, że rzeczy, których jest mało, są absolutnie przyjemniejsze niż te, których jest pod dostatkiem” – ma brzmieć pierwsze rozszyfrowane zdanie.

Autorzy konkursu podkreślają, że “zwycięzcy Vesuvius Challenge są w stanie uzyskać tekst, który jest autentyczny, ale nie prowadzi do zniszczenia zwoju”. 

Czytaj więcej