Zgaga zaczyna się od „gryza”
Ugryź ciepła, klejącą się pepperoni pizzę, i zaczyna działać twój układ trawienny. Kwasy przechodzą do żołądka by rozłożyć posiłek. U wielu osób wadliwy zawór zezwala szaleć tym kwasom, wyciekać do przełyku i wywoływać poczucie pieczenia w klatce piersiowej. Zgaga jest bardzo powszechnym objawem, tylko w Ameryce doświadcza jej ponad 60 mln osób przynajmniej raz w miesiącu.
Żeby zrozumieć przyczyny zgagi, prześledźmy ścieżkę tego „gryza” pizzy. Kiedy go połkniesz, przechodzi przez przełyk do żołądka. Pierścień mięśnia pn. niższy zwieracz przełyku otwiera się by wpuścić „gryza”. Wtedy zwieracz się zamyka by zapobiec wydostawaniu się kwasów do przełyku.
przełyk
żołądek
zwieracz przełyku
kwas żołądkowy
Wadliwy zawór
U niektórych osób zawór między przełykiem i żołądkiem nie działa jak powinien. To zezwala na wyciek kwasu do przełyku (refluks kwasu), gdzie może wywołać ból i podrażnienie. Nie każdy z refluksem ma zgagę, i niektórzy z objawami zgagi nie mają refluksu, a mogą mieć inną chorobę wywołującą ból.
Objawy refluksu kwasu (GERD)
Oznaką refluksu jest zgaga – bolesne pieczenie pośrodku klatki piersiowej. Zwykle występuje po posiłku i może trwać kilka godzin. Może się pogorszyć kiedy się pochylasz do przodu albo leżysz. Inne objawy: kwaśny smak w gardle, trudności w przełykaniu, poczucie utknięcia „gryza” w klatce piersiowej czy gardle. Przewlekły kaszel czy ataki astmy mogą też wystąpić na skutek refluksu. Opis objawów zgagi zwykle wystarcza do zdiagnozowania refluksu kwasu.
Kogo dotyka zgaga?
Może wystąpić u każdego, ale pewne czynniki stylu życia wpływają na funkcjonowanie zwieracza, jak i ilość wytworzonego przez żołądek kwasu. Osoby otyłe, spożywające duże posiłki, noszące zbyt dopasowane ubrania, są nań podatne.
Czy to jest GERD/refluks?
Zgaga zwykle nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia, ale mogą wystąpić komplikacje, częsty i uciążliwy refluks. Jeśli masz ostrą zgagę albo 2-3 x w tygodniu, to może być właśnie GERD, i powinieneś skonsultować lekarza. Nieleczony GERD może wywołać stan zapalny, wrzody i blizny. Może też prowadzić do zmiany w komórkach ścianek przełyku. Znany ja-ko przełyk Barretta (zdjęcie) może zwiększać ryzyko raka przełyku.
Zgaga nocna
Budzisz się z bólem gardła, kaszlem czy kwaśnym smakiem w ustach? To może być nocna zgaga. Oprócz przeszkadzania w śnie, nocny refluks może zwiększyć ryzyko uszkodzenia przełyku dlatego, że kiedy leżysz, w przełyku dłużej przebywa kwas żołądkowy. I kiedy śpimy, połykamy mniej neutralizującej kwas śliny niż kiedy jesteśmy obudzeni.
Jak sobie radzić ze zgagą
Możesz zmienić codzienną rutynę. Rozpocznij od jedzenia mniejszych porcji, kolację jedz co najmniej 3-4 godziny przed położeniem się do łóżka, unikaj późnych przekąsek, bo pokarm w żołądku kiedy leżysz może pogorszyć objawy refluksu takie jak zgaga.
Niektóre produkty znane są z wywoływania zgagi poprzez wprowadzanie dodatkowego kwasu do żołądka, albo rozluźnienie niższego zwieracza. Unikaj produktów sprawiających ci problemy. Objawy mogą się poprawić kiedy unikasz pomidory, cebulę, czosnek, czekoladę, miętę, tłuste produkty i owoce cytrusowe: pomarańcze i grejpfruty. Jeśli uważasz, że pikantne potrawy są przyczyną, wypróbuj łagodniejsze wersje, zamiast rezygnować całkowicie z ulubionych potraw.
Uważaj co pijesz
Pewne napoje mogą wywołać zgagę, jak np. kawa, herbata, alkohol, sok pomidorowy i pomarańczowy. Ale jeśli to one wywołują refluks, nie musisz ich unikać, nie dają długotrwałej zgagi
Śpij z głową wyżej
Używaj twardszej poduszki albo poduszki-wałka, co pozwoli zatrzymać kwasy w żołądku, a nie wyciekać do przełyku. Niektórym osobom pomaga spanie na lewym boku, nie prawym.
Noś luźne ubrania
W ten sposób zlikwidujesz nacisk na brzuch, spróbuj nieco schudnąć, nie ściskaj się paskiem.
Zgaga w czasie ciąży
Ponad połowa ciężarnych kobiet doznaje zgagi w 2 i 3 trymestrze. Zmieniają się poziomy hormonów i zwiększa się nacisk na brzuch, dlatego odczuwasz refluks albo zgagę. Lekkie objawy można zlikwidować zmieniając przyzwyczajenia żywieniowe np. jedz częściej mniejsze porcje, unikaj pikantnych potraw, nie kładź się po posiłku.
Środki neutralizujące kwas
Tylko sporadycznie stosuj je w płynie, działają natychmiast, dają ulgę w zgadze, i szybko znikają z żołądka. Pamiętaj, nadużywanie ich może wywołać poważne skutki uboczne, i z czasem mogą przestać działać.
Blokery H2
Kupisz je bez recepty, działają inaczej niż środki neutralizujące kwas, zmniejszają ilość wytwarzanego kwasu żołądkowego (koniecznego do rozkładania pokarmu).
Inhibitory pompy protonowej
Możesz je kupić bez recepty i na receptę, blokują wytwarzanie kwasu żołądkowego. Są skuteczniejsze w zmniejszaniu produkcji tego kwasu niż blokery H2.
