Mało kto może wyobrazić sobie już życie bez prądu. Człowiek uzależnił się od niego i skutki spowodowane przerwaniem ciągłości w jego dostawach mogą być nie tylko sporą niedogodnością dla gospodarstw domowych, ale przede wszystkim mogą przyczyniać się do olbrzymich strat ekonomicznych w skali kraju.

Coraz więcej państw europejskich alarmuje, że czynniki takie jak zmiany klimatyczne czy rosnące zapotrzebowanie na prąd będą skutkowały przerwami w jego dostawach. Kraje takie jak Niemcy i Austria przestrzegają swoich mieszkańców przed blackoutami i publikują kampanie mające na celu edukację obywateli w tym temacie.

Czym w ogóle jest blackout? To zapożyczony z języka angielskiego zwrot oznaczający nagłą, niespodziewaną elektroenergetyczną awarię systemową na dużym obszarze. 

O problemie tym mówiło się od wielu lat, jednak pandemia jeszcze go nasiliła – lockdown spowodował, że ludzie pracujący z domu generowali większe zapotrzebowanie na prąd. 

Największym jednak zagrożeniem dla wydolności systemu elektroenergetycznego jest stale ocieplający się klimat. Zagrażające planecie coraz bardziej katastrofy naturalne takie jak powodzie, wichury, susze czy pożary mogą uszkadzać sieci dystrybucyjne energii i odcinać jej dostawy do gospodarstw domowych, firm i instytucji. Jak podaje portal gramwzielone.pl, jedne z największych blackoutów w historii nastąpiły właśnie po awariach spowodowanych żywiołami natury. 

W 2003 roku nastąpiła przerwa w dostawie zasilania w Ameryce Północnej po uszkodzeniu linii przesyłowej na skutek pożaru i energii było pozbawionych ok. 50 mln ludzi. Także w 2003 roku we Włoszech awaria objęła obszar niemalże całego kraju, ponieważ linia tranzytowa nie była przeznaczona do pracy w temperaturze powyżej 40⁰C. Natomiast w 2012 roku w Indiach miała miejsce spowodowana suszą awaria, która dotknęła aż 650 mln mieszkańców. Kolejnym efektem podwyższającej się globalnie temperatury jest olbrzymie zapotrzebowanie na moc w miesiącach przede wszystkim letnich. 

Wbrew pozorom to właśnie wtedy, a nie w okresie zimowym, kiedy ogrzewamy nasze mieszkania, zużycie prądu jest największe, a to za sprawą coraz popularniejszego sprzętu klimatyzującego. Kiedyś używany głównie w lokalach handlowych, stał się często montowany także w biurowcach. Obecnie coraz więcej ludzi decyduje się na instalację klimatyzacji we własnym mieszkaniu. To przyczynia się do znacznego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną.

W Polsce temat blackoutów wciąż jest stosunkowo rzadko poruszany w debacie publicznej. Inne kraje europejskie podejmują się edukacji obywateli w tym zakresie. 

W Niemczech zorganizowano Dzień Wsparcia w Sytuacjach Kryzysowych pod hasłem “Blackout: co robić, gdy nic nie działa?“. 

Austria publikuje w telewizji spoty, w przestrzeni publicznej zamieszcza plakaty z informacjami, co może przydać się w domowych warunkach podczas odcięcia od energii elektrycznej. 

W 2021 roku po raz pierwszy polskie Rządowe Centrum Bezpieczeństwa opublikowało na Twitterze kilka porad dotyczących zabezpieczenia się na wypadek blackoutu. Wśród nich znalazły się wskazówki, by zawsze w domu mieć latarkę, świece i uzupełnioną apteczkę, a dokumenty trzymać w łatwo dostępnym miejscu, zaopatrzyć się w powerbank oraz posiadać zapasy jedzenia, które nie wymagają przechowywania i przygotowania w miejscu zasilanym prądem.

Blackout w Polsce. Czy taka groźba jest realna?

Mimo że RCB podkreśliło, iż informacja ma charakter wyłącznie prewencyjny i obecnie Polska nie jest zagrożona blackoutem, warto wiedzieć, co jeszcze może nam być potrzebne w takiej sytuacji. 

Wspomniany powerbank przyda się nam, by przedłużyć działanie naszych urządzeń elektrycznych – na rynku dostępne są także powerbanki solarne, które możemy naładować energią odnawialną. 

Przydać się może również sprzęt zasilany bateriami. 

Warto mieć w domu trochę gotówki na wypadek wstrzymania działalności placówek bankowych i bankomatów. 

Podobnie sprawa ma się z benzyną – jeżeli stacje nie mogłyby działać z powodu braku prądu, można już wcześniej zaopatrzyć się w kilka kanistrów z paliwem.

Zapasy żywności niewymagające obróbki termicznej, takie jak konserwy czy weki, także mogą być przydatne. Można jednak także mieć przygotowaną kuchenkę turystyczną, by podgrzać żywność. W domu warto też mieć zawsze zapas wody.

Klaudia Michalak