Kiedy w 1918 r. w Berlinie zaprojektowano figurkę reklamową Sarotti-Mohr i po raz pierwszy wykorzystano ją w sprzedaży czekolady, pierwsza wojna światowa zbliżała się ku końcowi. Niemieckie kolonie – a wraz z nimi obszary uprawy kakao – przeszły w ręce zwycięzców. Jednak berlińska marka czekolady Sarotti stawiała na egzotyczne tęsknoty konsumentów.

Rasistowskie klisze

“Dzisiejsze oko odkrywa w sylwetce reklamowej Sarotti-Mohr wszystkie klisze, które mają charakteryzować osobę z Orientu: indyjski turban, osmańskie spodnie haremowe w stylu “Baśni z 1000 i jednej nocy”. (…) Połączenie kultur nawiązuje do orientalnej mody z XVII i XVIII wieku, kiedy to na każdym książęcym dworze, który chciał się liczyć, umieszczano ciemnoskóre  dziecko w szatach wyobrażonego sułtana i kazano mu podawać grzecznie drogie egzotyczne napoje, takie jak kakao, kawę czy herbatę” – pisze dziennik “Berliner Zeitung”.

ZOBACZ: Disney usuwa bajki ze względu na rasizm. Serwis zablokował m.in “Piotrusia Pana”

Do tamtej pory Sarotti reklamował się tak samo nijako, jak wszyscy inni: wizerunkiem krów lub misiów oblepionych miodem. W 1918 r. odważyli się na rewolucję reklamową.

Firma chciała uczcić 50-lecie swojego istnienia pojawieniem się Mohra. Jego twórca Julius Gipkens był jednym z pionierów nowoczesnej niemieckiej reklamy plakatowej.

Okrągła, czarna buzia

“Okrągła czarna buzia z czerwonymi ustami i dużymi oczami była genialnym chwytem reklamowym, podobnie jak proporcje dziecka – zbyt duża głowa i krótkie kończyny. Figura ta doskonale odpowiadała schematowi niemowlęcia, który behawiorysta Konrad Lorenz miał nazwać dopiero w 1943 roku” – zauważa BZ. – “Wizerunek dziecka wypalony przez ewolucję w pniu mózgu działał niezawodnie; klientki mimowolnie wykrzykiwały na widok Mohra: »O, jakie to słodkie!«. Wiadomość przebyła drogę z mózgu do portfela w najkrótszym możliwym czasie. Reklama w najlepszym wydaniu” – pisze BZ.

“Przez dziesiątki lat Sarotti-Mohr żył na tabliczkach czekolady, bombonierkach i w sercach berlińczyków oraz klientów daleko poza granicami kraju” – przypomina dziennik.

ZOBACZ: Kurs dla pracowników na temat rasizmu. Radził, by “byli mniej biali”

Fakt, że ciemnoskórzy ludzie byli przedstawiani jako służący, nie wydawał się dziwny pokoleniom miłośników wyrobów Sarottiego. “Ludzie (…) niewiele wiedzieli o warunkach panujących w Afryce, na Bliskim Wschodzie i w Azji. Byli karmieni opowieściami Karola Maya”.

“Niemiecki okres kolonialny był krótki i niezwykle gwałtowny. Ale nieporównywalne z niczym okrucieństwa Holokaustu przyćmiły tę pamięć przez dziesięciolecia po 1945 r. (…) Jednak obecnie młodzi, wykształceni ludzie o afrykańskich korzeniach, którzy urodzili się lub mieszkają w Niemczech, ale także coraz więcej Niemców, patrzą bardziej krytycznie na kolonialną przeszłość” – zauważa gazeta.

Wrażliwski na rasizm

Zmieniło to również naiwne spojrzenie na “uroczego” Mohra od Sarottiego. “Nie pasował do rynku reklamowego, który staje się coraz bardziej wrażliwy”. Właściciele marki uniknęli kłopotów, które stały się ostatnio udziałem firm takich, jak Uncle Ben’s. Od 2004 roku chłopiec ma złotą twarz, nazywany jest “Czarodziejem Zmysłów” i żongluje gwiazdami na złotym półksiężycu.

W 2020 roku przyszła kolej na ciasteczka “Afrika” firmy Bahlsen. Pojawiła się krytyka, ponieważ niektórzy uważali, że termin “Afryka” jest rasistowski. Producent tłumaczył:  “Wprowadziliśmy ten produkt na rynek 60 lat temu i wtedy, podobnie jak teraz, myśli rasistowskie były więcej niż odległe od naszych umysłów”. Jednak, “aby nasz produkt nie kojarzył się z rasizmem, pracujemy już nad zmianą nazwy”.

Popularne słodkości znane dziś pod nazwą “Schokokuesse” (Czekoladowe pocałunki) także miały oryginalnie inne nazwy. Nazywano je Mohrenkopf (Głowa Maura) i Negerkuss (Pocałunek Murzyna), ale po uznaniu, że te nazwy są rasistowskie, a zatem nieodpowiednie, zmieniono nazwę produktu.

Niemieckie słowo Mohr jest przestarzałym słowem dla osób o ciemnej karnacji i jest uważane za dyskryminujące przez najważniejszy słownik języka niemieckiego, Duden.

pdb/PAP

Czytaj więcej

Kolejny kościół w Belgii został sprzedany. Powód? Brak wiernych. Cena? 1 euro. Byłą świątynię pod wezwaniem Św. Franciszka Ksawerego władze Anderlechtu chcą zamienić w ośrodek kultury ze szkołą cyrkową i nauką tańca.

Belgijscy duchowni pogodzili się już z losem kościołów, do których nie uczęszczają wierni. Przyznają, że przykro patrzeć na tak radykalne zmiany w kiedyś sakralnych budowlach. Lepiej jednak, ich zdaniem, żeby nie stały puste. Byłą świątynię odwiedziła korespondentka Polsat News w Brukseli Dorota Bawołek.

W kościele pod wezwaniem św. Franciszka Ksawerego modlono się przez 100 lat. Drzwi do świątyni w północnej części Brukseli 6 lat temu zamknięto na zawsze. – Mieszkam tu od 35 lat i pamiętam ten kościół pełny ludzi, choć to było dawno temu. Smutno teraz widzieć go w takim stanie­ – mówi Henry, pracownik służb porządkowych w Anderlecht.

Kościół zdesakralizowano w 2015 roku. 

Więcej w polsatnews.pl

Belgijscy duchowni pogodzili się już z losem kościołów, do których nie uczęszczają wierni. Przyznają, że przykro patrzeć na tak radykalne zmiany w kiedyś sakralnych budowlach. Lepiej jednak, ich zdaniem, żeby nie stały puste. Byłą świątynię odwiedziła korespondentka Polsat News w Brukseli Dorota Bawołek.

WIDEO: Kościół w Brukseli sprzedany za 1 euro

Kościoły nie dla muzułmanów

W kościele pod wezwaniem św. Franciszka Ksawerego modlono się przez 100 lat. Drzwi do świątyni w północnej części Brukseli 6 lat temu zamknięto na zawsze. – Mieszkam tu od 35 lat i pamiętam ten kościół pełny ludzi, choć to było dawno temu. Smutno teraz widzieć go w takim stanie­ – mówi Henry, pracownik służb porządkowych w Anderlecht.

ZOBACZ: Zdemolowany kościół w Szwecji. “Jestem zszokowany”

Kościół zdesakralizowano w 2015 roku. Jego patron, św. Franciszek Ksawery, w XVI wieku znany był z nawracania. W wielokulturowej Brukseli XXI wieku nie mógł wiele zrobić. – To rzeczywistość z którą stykamy się w Belgii, zwłaszcza w dzielnicach w których jest wiele kościołów, a w których większa część populacji jest teraz wyznania muzułmańskiego – mówi Tommy Scholtes, rzecznik episkopatu Belgii.

Kościół grozi zawaleniem

Kościół w brukselskiej dzielnicy Anderlecht, w której 40 proc. mieszkańców to muzułmanie, władze miejskie odkupiły za symboliczne euro. Na odnowienie murów i dachu potrzebne będą jednak miliony.  – Ten kościół nie był nigdy restaurowany i groziło zawaleniem murów. Udało nam się zebrać fundusze dzięki projektowi, który zakłada jego użytek dla miejscowej populacji – mówi Fabrice Cumps, burmistrz Anderlechtu.

W Belgii coraz więcej kościołów spotyka podobny los do świątyni z Anderlechtu. Tylko w 2019 roku zdesakralizowano i zamieniono  na hotele, restauracje czy ośrodki kultury, 40 świątyń. W tej ma powstać centrum kultury i sportu, w którym odbywać będą się zajęcia z hip-hopu, breakdance’u czy sztuki cyrkowej.  Salta, fikołki i taneczne wygibasy w byłej świątyni będzie można ćwiczyć najwcześniej za 5 lat, bo tyle maja potrwać prace remontowe.

pdb/Polsat News, Polsatnews.pl

Czytaj więcej

Bronisław Cieślak urodził się w Krakowie, 8 października 1943 roku. W latach 70. XX wieku wcielił się w porucznika MO Sławomira Borewicza, głównego bohatera serialu “07 zgłoś się”, emitowanym w latach 1976 – 1989. Rola przyniosła mu rozgłos, a odgrywana przez niego postać stała się ikoną polskiej popkultury i traktowana była jako peerelowska odpowiedź na sukces brytyjskiego Jamesa Bonda.

“Chce mi się żyć”

Ponadto aktor odgrywał także rolę Bronisława Malanowskiego, właściciela agencji detektywistycznej “Malanowski i Partnerzy” w serialu o tym samym tytule. Wystąpił m.in. w filmie “Wściekły”, a także serialu “Znaki szczególne”. Przez dwie kadencje był także posłem do Sejmu z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej.

WIDEO: Wspomnienie Bronisława Cieślaka

W niedzielę poseł Lewicy Krzysztof Gawkowski zapowiedział w “Śniadaniu w Polsat News i Interii”, że ugrupowanie “wystąpi do prezydenta Andrzeja Dudy o odznaczenie państwowe dla Bronisława Cieślaka”. 

ZOBACZ: Bronisław Cieślak nie żyje. Lewica chce odznaczenia dla zmarłego aktora

– Chce mi się żyć – mówił w Dąbrowie Górniczej podczas jubileuszu z okazji 75. urodzin. – Nie liczę godzin i lat, mam dystans do swojego wieku – żartował. 

Po raz ostatni Bronisław Cieślak stanął przed kamerą w 2018 roku. Grał wtedy w filmie Szymona Jakubowskiego “Na bank się uda”. Była to jego ostatnia aktywność zawodowa. W 2018 r. aktor poinformował, że pokonał chorobę nowotworową.

Porucznik Borewicz 

– On, mając cztery scenariusze serialu, zastanawiał się, kto ma grać. Ale mniejsza o szczegóły. Pewnego dnia wsiadł do pociągu i, nie uprzedzając mnie o tym, z Warszawy przyjechał do Krakowa. Dotarł na moje siódme piętro i stanął w moich drzwiach. Człowiek, którego nigdy wcześniej nie widziałem. Natomiast nazwisko skojarzyłem. On powiedział: “Dzień dobry, nazywam się Krzysztof Szmagier”. I zamilkł. “Szmagier, Szmagier, Przygody psa Cywila”, odpowiedziałem – wspominał Cieślak.

ZOBACZ: Nie żyje Mirosław Handke. Miał 75 lat

– Krzysztof uśmiechnął się. Potem, a było to wcześnie rano, wypiliśmy pewnie z dziesięć po kolei herbat i zaczęliśmy rozmawiać o serialu. Miał on się nazywać “Przygody porucznika Wolskiego”, ale ostatecznie widzowie poznali go jako “07 zgłoś się” – wspominał początki serialu Cieślak.

– Kręciliśmy na raty 21 filmów z tej serii, w pięciu podejściach, przez 12 lat. Pierwsze scenariusze Krzysztof pisał, nie znając mnie. Ale już pisząc następne, tworzył je jakby pode mnie, także w znaczeniu prywatnym – opowiadał aktor. W 2005 roku został odznaczony Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

wka/laf/Interia/PAP/polsatnews.pl

Czytaj więcej